Volwassenen willen niet luisteren naar wat leerlingen hen willen vertellen
Ik ervaar het al jaren als storend als een leraar of zelfs lerares tegen de klas zegt: “Zo jongens we gaan weer starten met de les” en ik verwelkom de tips en gids van Laks om kritisch na te denken hoe volwassenen leerlingen benaderen. Wat maakt dat zelfs politieke partijen zich druk maken? Is “de macht” zich niet bewust van hun eigen miscommunicatie?
Storm van kritiek op gids met ongewenste termen in het onderwijs: ‘taalpolitie’ en ‘wokegedram’
AD Edwin van der Aa 12 april 2023
Een ‘inclusieve’ taalgids van leerlingenorganisatie Laks heeft veel kwaad bloed gezet. Docenten en politici vinden dat geen enkele club mag voorschrijven hoe een leraar zich uit in de klas. Ook heeft het onderwijs wel grotere problemen dan correct taalgebruik tijdens de les, klinkt het.
De gids moet een einde maken aan het gebruik van ongewenste termen over het onderwijs en aan onderscheidend taalgebruik in de klas. Het gaat om tips over taal die meer zou passen bij deze tijd, doordat die kansengelijkheid bevordert of zich niet meer richt op gender. Maar veel reacties zijn negatief.
,,Docenten moeten kunnen zeggen wat ze willen zonder dat ze worden lastiggevallen door politieke partijen of groeperingen’’, zegt Martijn Lugtmeijer, docent en mede-oprichter van jongerenplatform Jong Kritisch. ,,Eerst waren er partijen die een kliklijn wilden voor (linkse) docenten, nu is er een groepering die wil bepalen hoe een docent praat in de klas. Docenten kunnen dat prima zelf bepalen, daar is geen taalpolitie van het Laks voor nodig.’’
Eerst waren er partijen die een kliklijn wilden voor (linkse) docenten, nu is er een groepering die wil bepalen hoe een docent praat in de klas
Martijn Lugtmeijer, docent en mede-oprichter van jongerenplatform Jong Kritisch
Grote verwarring bij jonge kinderen
BVNL-Kamerlid Wybren van Haga heeft Kamervragen gesteld over de taalgids. ,,In een tijd met een gigantisch lerarentekort en grote problemen binnen het onderwijs komen met zo’n krankzinnig voorstel, dan spoor je niet’’, aldus Van Haga die de subsidie van het Laks per direct wil stopzetten. ,,Het waanzinnige ‘wokegedram’ jaagt leraren weg en zorgt voor grote verwarring bij jonge kinderen die zich in veruit de meeste gevallen wél gewoon een jongen of meisje voelen.’’
Ook de PVV gaat er hard in. ,,Knettergek’’, noemt Geert Wilders het idee van ‘inclusieve’ taaltips. ,,Beste leraren en leraressen, als jullie enig zelfrespect hebben, lach de jongens en meisjes van het Laks dan hartelijk uit’’, zegt Kamerlid Harm Beertema. ,,Natuurlijk gaan jullie niet mee in hun hijgerige activisme. Zeg het ze gewoon, nadat jullie uitgelachen zijn: ‘Doe ‘s normaal!’’’ Ook Beertema wil af van subsidie van het Laks.
Meerdere leraren dachten woensdagochtend dat de taalgids van het Laks een geintje was, laten ze deze redactie weten. ,,Mijn collega’s dachten dat het een 1 aprilgrap was.’’ Zelfs vanuit linkse hoek klinkt kritiek. Zo meldt voormalig PvdA-Kamerlid Myrthe Hilkens: ,,Het zou vooral fijn zijn als er eens een week met een ongehavend rooster zou passeren. Als het de leraren die nog wel overeind staan, lukt om te blijven staan. Als begrijpend lezen meer aandacht kan krijgen, zodat leerlingen klaar zijn voor vervolgopleidingen. Maar goed.’’
Stopt
vanzelf
Overdrijven
CDA-Kamerlid René Peters laat weten: ,,Overdrijven is ook een vak. De taal proberen aan te passen aan de wensen van het individu om iedere mogelijke gevoeligheid uit te sluiten, is niet alleen onbegonnen werk. Het zorgt voor constante discussies.’’
Overigens is er al een school in Nijmegen genderneutraal, basisschool De Verbinding. Daar wordt niet meer gesproken over ‘jongens en meisjes’, maar over ‘kinderen’. En er is één wc-hokje voor alle leerlingen. Er wordt op deze school zelfs over nagedacht om terugkerende tradities, zoals Vader- en Moederdag, aan te passen om de ‘gendervriendelijke houding’ van de school te reflecteren.
Docent Siep de Haan, ooit mede-oprichter van de Gay Pride, maakt in zijn lessen ook nog steeds verschillen in gender qua taalgebruik, vertelt hij. ,,Want er zijn ook heel veel jongens en meisjes die gewoon zo willen worden genoemd. Het irriteert me al jaren dat zelfs de NS inmiddels nogal dwangmatig spreekt over ‘reizigers’. Hiermee wordt de goodwill binnen de samenleving niet vergroot: veel mensen vinden de emancipatiegedachte leuk en interessant, maar misschien draven we hiermee door’’, aldus de leraar op een Utrechtse school.
Op de vlakte
De PO-Raad, de sectorvereniging voor het primair onderwijs, houdt zich op de vlakte over het idee van een taalgids. ,,Het is niet aan de PO-Raad om voor te schrijven hoe leerlingen in de klas worden aangesproken, maar in zijn algemeenheid vinden we dit initiatief van Laks een welkome bijdrage aan het debat over kansengelijkheid.”
,,Woorden hebben effect en taal is continu in beweging’’, meldt de VO-raad, de sectororganisatie voor het voortgezet onderwijs. ,,Het is goed om ook in het onderwijs na te denken over het effect van woorden. De taalgids van het Laks vraagt aandacht voor woorden en begrippen die gevoelig liggen en doet suggesties voor alternatieven. Een handig hulpmiddel om in de scholen hierover met elkaar het gesprek te voeren.’’
Het Laks zelf heeft woensdagmorgen, in reactie op de commotie, wederom laten weten dat de taalgids geen lijst met verboden woorden is, maar een opsomming van tips voor meer inclusief taalgebruik binnen het onderwijs en de maatschappij. De organisatie ‘betreurt de toon’ van de berichtgeving.
