Verbeter het onderwijs middels surprise-effecten

Hoe neurowetenschap het onderwijs verbetert

H. Bekkering Radboud Universiteit 24 MEI 2019

Toen zijn kinderen naar school gingen verbaasde neurowetenschapper Harold Bekkering zich over hoe weinig het onderwijssysteem eigenlijk gebruik maakte van kennis uit de neurowetenschap. En dat terwijl zijn onderzoek juist uitwees dat mensen op een veel betere manier kunnen leren dan ons nu onderwezen wordt. Tijd om zijn kennis in de praktijk te brengen, dacht Bekkering.

Neurowetenschapper en hoogleraar Harold Bekkering van de Radboud Universiteit deed al decennialang fundamenteel onderzoek naar hoe mensen leren. Maar toen hij schoolgaande kinderen kreeg merkte hij dat het schoolsysteem hopeloos achterliep op de wetenschap. En de keren dat de wetenschap het klaslokaal wel bereikte, was hij niet onder de indruk. Zo zag Bekkering kinderen springen bij de rekenles. 'Mensen hebben het over bewegend leren, maar ze weten niet waar het over gaat.' Uit onderzoek blijkt inderdaad dat beweging helpt bij leren, maar de beweging moet wel betekenisvol zijn. Willekeurig springen helpt daarom niet. 'Bij de één een kleine sprong en bij de negen een grote sprong, dat werkt wél.'

De lerende mens

Dus begaf Bekkering zich in onderwijsland. Maar daar hoorde hij keer op keer dat er nog te weinig over de hersenen bekend is om het onderwijs aan te passen. Bekkering dacht daar anders over en lanceerde in samenwerking met de Radboud Universiteit een start-uo. Met een team van onderzoekers, technici, bedrijfskundigen en zorgspecialisten maakt De Lerende Mens producten die mensen helpen beter te leren. 'Ik wil producten maken die op kennis uit de neurowetenschappen en psychologie zijn gebaseerd. Niet alleen mijn eigen onderzoek, maar dat van het hele vakgebied,' ambieert Bekkering.

De eerste producten richten zich op dyslexie bij kinderen. Bekkering en zijn collega's proberen te doorgronden hoe mensen leren lezen. En zij kijken daar anders tegenaan dan de linguïstiek, de wetenschap die op dit moment leidend is in taalonderwijs. 'Nu beginnen we met regeltjes en klanken. Als je daar goed in bent, werkt dat prima. Maar als je dat niet kan, haak je af.' Volgens Bekkering kunnen we taal veel beter leren op de manier waarop we het ook gebruiken: namelijk, als communicatiemiddel in een sociale context. 'Dat klinkt logisch, maar daar wordt ontzettend weinig gebruik van gemaakt.’ Hoe zou Bekkering dat aanpakken? ‘Laat kinderen foto's maken en die in een app met elkaar delen, en vraag ze om de woorden die erbij horen op te schrijven. En begin met de woorden die het meest in een taal voorkomen.'

Verrast worden

Niet alleen taal, maar ook andere vakken hebben baat bij een sociale leeromgeving. Er is bijvoorbeeld al lang bekend dat we leren van fouten. 'We weten hoe de hersenen reageren. Je krijgt een foutsignaal en gebruikt dit om beter te leren.' Bekkering was benieuwd naar hoe de hersenen omgaan met andermans fouten. Tot zijn verbazing bleken daar dezelfde gebieden bij betrokken te zijn. Je leert dus van je eigen fouten, maar ook van die van anderen.

Verrassing is eigenlijk een beter woord, vindt Bekkering. ‘Als je verrast wordt, leer je.’ Ieder mens maakt voorspellingen over hoe de wereld in elkaar zit op basis van wat ze weten. 'En zo blijf je jezelf herhalen, herhalen, herhalen. Anderen kunnen iets zeggen of voordoen en ineens zie je: "zo kan het ook". Op die manier blijf je leren.'

Hoe kun je verrassingen inzetten in het onderwijs; leer het via “energize & learn”

Stel uw vraag via dit emailadres: info@humanpowernow.com

Of bekijk ons nieuwe aanbod https://www.humanpowernow.com/nieuws/2019/5/13/human-power-now-presenteert-nieuwe-professionaliseringsbrochure